Als alles goed gaat, vlieg ik tijdens de jaarwisseling zelf terug vanuit Port of Spain naar Amsterdam. Rond de jaarwisseling is het de goede gewoonte om terug te kijken naar het afgelopen jaar en vooruit te kijken naar het jaar dat voor ons ligt. 2023 was een jaar met mooie successen voor KLM en FNV Cabine en met grote hobbels in de operatie. Voor het nieuwe jaar zie ik mooie kansen, maar ook grote uitdagingen, voor de luchtvaart in Nederland en daarbuiten.

2023 stond voor het bestuur van FNV Cabine grotendeels in het teken van de cao-onderhandelingen. Daar zijn we in het voorjaar al mee gestart en uiteindelijk is in november een mooi akkoord met KLM bereikt waar 93% van de leden mee heeft ingestemd. De onderhandelingen hebben enorm lang geduurd, omdat er veel te bespreken was. Eerst moest er gewerkt worden aan vertrouwen tussen KLM en de bonden onderling. Er is veel gesproken over omgangsvormen en dat was hard nodig na de coronaperiode en de bijbehorende arbeidsvoorwaardelijke bijdrage vanuit de overheid. Daarna hebben KLM en de bonden hun visies op het bedrijf en de luchtvaart met elkaar gedeeld. Dat was allemaal noodzakelijk, om vervolgens de inhoud in te gaan en ‘echt’ te gaan onderhandelen. Deze cao bevat de hoogste loonsverhoging ooit gerealiseerd bij KLM en tal van inhoudelijk goede afspraken.

2023 stond helaas ook in het teken van tekorten in personeel en materiaal. Deze tekorten liggen buiten het cabinedomein, maar wij hebben er wel veel last van. Ik merk dat dagelijks als bestuurslid dat verantwoordelijk is voor operationele zaken. Ingrepen in de geplande vluchtschema’s wegens tekorten en motiveringen omdat er technische mankementen zijn waardoor collega’s later thuis komen. De vele verstoringen in het rooster en werken met ondeugdelijk materiaal zijn helaas aan de orde van de dag, ondanks de forse ingrepen die KLM heeft gedaan. 

In 2024 zullen er geen cao-onderhandelingen zijn, omdat de huidige cao tot begin 2025 doorloopt. De tijd die vrijkomt, hebben we als FNV Cabine hard nodig. We staan voor grote uitdagingen in de luchtvaart. De blik van de buitenwereld op luchtvaart en op KLM is in korte tijd sterk veranderd. Tijdens corona had het kabinet diepe zakken en werd alles in het werk gesteld om onze nationale trots overeind te houden. In korte tijd is het beeld in de samenleving over onze sector compleet veranderd. De associatie die een buitenstaander nu met vliegen heeft is er een van lange wachtrijen, gecancelde vluchten en co2-uitstotende lawaaibakken. KLM was nog niet zo lang geleden de blauwe zwaan waar heel Nederland trots op was; nu lijkt de luchtvaartsector afgezakt tot het zwarte schaap van de samenleving.

Bij KLM is er altijd ruimte voor verbetering en kunnen zaken altijd anders en beter. Tegelijkertijd is KLM in Nederland één van de meest toonaangevende werkgevers. Werken in de cabine bij KLM zien we als kwalitatief goede werkgelegenheid. De uitdaging voor de komende jaren is om dat zo te houden. Dat betekent schaken op meerdere borden tegelijk. Dicht bij huis moeten we natuurlijk met KLM in gesprek blijven om verslechteringen te voorkomen en verbeteringen af te spreken. Maar alleen daarmee redden we het niet. Op veel plekken in de luchtvaart zijn er grote tekorten aan personeel en materialen. Daar ligt een grote zorg. We zijn zo sterk als de zwakste schakel. Als er niemand meer is om onze catering, bagage en passagiers aan boord te brengen, hoeven we ook nergens meer heen. Als er niemand is om de gate te verwijderen of ons een pushback vanaf de gate te geven, dan komen we nergens. Alleen wanneer er op al deze plekken kwalitatief goede banen zijn, komen er genoeg mensen die dit werk willen doen. Dat geldt ook voor de mensen die niet rechtstreeks in de luchtvaart werken. Want wat als niemand meer de luchthaven schoon wil maken? Of wil werken in de security op Schiphol? De gevolgen daarvan hebben we de afgelopen jaren helaas al genoeg gezien. 

Het beeld van de buitenwereld over de luchtvaart is razendsnel veranderd en dat is een grote bedreiging. Het beeld in de samenleving bijsturen lijkt een onmogelijke taak, maar we kunnen wel zorgen dat we meer gaan voldoen aan wat men van ons wil. Dat betekent schoner, stiller en zuiniger. Dat alle medewerkers in de luchtvaart hun vak weer met trots gaan uitoefenen en vliegen weer een manier van reizen wordt om van te genieten. Dat redden we niet alleen, daar hebben we iedereen voor nodig. 

Ik probeer ook buiten KLM mijn steentje bij te dragen aan verbetering. FNV is dé organisatie om zich hier hard voor te maken. FNV zit namelijk in alle haarvaten van de luchtvaart en van Schiphol. FNV vertegenwoordigt op de vliegers na bijna iedereen op Schiphol - cabinepersoneel bij Transavia, EasyJet en TUI fly, de grondafhandeling, cargomedewerkers, schoonmakers, beveiligers, collega’s van Axxicom, de winkels op Schiphol, etc. Er is een aparte luchthavenraad ingesteld met leden die de koers bepalen en we hebben ook een aparte raad met actieve leden die direct in de luchtvaart werken. We gaan ons nog meer tot de politiek wenden in Den Haag en in Europa. Zo zorgen we er voor dat maatregelen nooit alleen Nederland mogen raken, maar in Europees verband worden afgesproken. Onze positie in de Europese vakbond ETF is het afgelopen jaar behoorlijk versterkt met mijn collega bestuurslid Ilse Berghmans in de stuurgroep. Dit doen we met één doel: Schiphol moet weer het visitekaartje van Nederland worden waar iedereen graag wil werken en passagiers graag verblijven!

Aan de vooravond van 2024 staan we dus voor een grote klus. Ik kijk met vertrouwen naar de toekomst. Samen met onze (actieve) leden zetten we de schouders eronder. Maar nu eerst hopen dat ik inderdaad op 1 januari thuis kom uit Port of Spain. Ik wens iedereen een heel goede jaarwisseling toe, waar je ook bent, thuis of op de route. Alvast de allerbeste wensen voor het komende jaar, laten we er wat moois van maken!