Het is een goede gewoonte om aan het einde van het jaar terug te blikken op het jaar dat achter ons ligt. Bij het terugkijken op 2024 kwam ik telkens terug op een onderwerp waar het in het afgelopen jaar veel over gegaan is. Maar tijdens het schrijven van deze column begon ik te twijfelen of ik dit wel moest benoemen. Want doe ik niet hetzelfde door dit te schrijven? Zijn de voorbeelden niet ook weer olie op het vuur? Staat er niets in waar iemand aanstoot aan kan nemen? Hoe zou dit vallen bij mijn collega’s, en bij de collega’s van de andere domeinen? Maar juist het feit dat we hier tegenwoordig al over na moeten denken, heeft ervoor gezorgd dat ik dit toch wil delen.

Het Van Dale-woordenboek heeft elk jaar een verkiezing van het woord van het jaar. Vorig jaar was dat ‘graaiflatie’. Dit jaar waren er meerdere woorden genomineerd waar men op kon stemmen. Maar er gebeurde iets wat je op veel plekken ziet gebeuren tegenwoordig. Mensen die voor of tegen een bepaald woord waren, gingen campagne voeren om juist wel of juist niet op dat woord te stemmen. De discussie was flink politiek gekleurd en het ging er niet al te vriendelijk aan toe. Daarom heeft Van Dale de verkiezing gestopt en zelf een woord uitgeroepen dat niet tussen de genomineerden stond, maar wel heel erg van toepassing was. Het woord van 2024 is polarisatie.

Helaas is het woord van het jaar zeer toepasselijk. Want niet alleen bij deze verkiezing, maar in de hele samenleving, en zeker ook binnen ons bedrijf, hoor ik dit woord steeds vaker. Zodra iemand iets zegt wat een ander niet aanstaat, wordt er gezegd dat we niet mogen polariseren. Te pas en te onpas beschuldigen we elkaar van polarisatie. Maar is alles waar het woord voor gebruikt wordt wel echt polarisatie? Van Dale zelf zegt over het woord:

po·la·ri·sa·tie (de; v; meervoud: polarisaties): 1. de vorming van tegenstellingen, van uitersten, van tegengestelde polen.

Oftewel, polarisatie is het bewust vergroten van verschillen en tegenstellingen tussen bepaalde groepen.

In ons bedrijf bestaan veel verschillen en tegenstellingen. En dat is in sommige gevallen ook heel normaal of verklaarbaar. Er zijn verschillen in arbeidsvoorwaarden, onder andere afhankelijk van je functie, en er zijn verschillende cao’s voor grond, cockpit en cabine, en er zijn verschillen in IPB-rechten. Daar zitten best verschillen tussen, waarvan men zou willen dat we iets meer ‘gelijk’ konden zijn.Veel van deze verschillen hebben hun oorsprong in het verleden en volgen uit afspraken die onder grote druk zijn gemaakt. Het is gezond om zo nu en dan kritisch naar die afspraken te kijken om te onderzoeken of verbeteringen mogelijk zijn. Als iemand wil onderzoeken of de verschillen kleiner gemaakt kunnen worden, is dat volgens Van Dale dus juist géén polarisatie. Maar daarvoor is het wel nodig om de verschillen te kunnen benoemen.

Voor 2025 hoop ik dat we allemaal wat meer gaan ‘de-polariseren’. Binnen Nederland en ook binnen de wereldwijde luchtvaart staat KLM bekend als een van de beste werkgevers. Het is aan ons om te zorgen dat dit zo blijft en uiteraard dat we ook blijven verbeteren. We gaan een lastige tijd in van cao-onderhandelingen, het Back on Track-programma, eventuele krimp van Schiphol, enzovoorts. Ik hoop dat we allemaal wat minder krampachtig vasthouden aan onze eigen verworvenheden, maar elkaar ook wat durven gunnen. Laten we verschillen niet vergroten, maar meer op zoek gaan naar de balans. Daar worden we allemaal sterker van.Dan hoop ik voor 2025 weer op een leuker woord van het jaar. Ik nomineer alvast: saamhorigheid, gelijkheid, respect, verbinding.

Voor nu wens ik iedereen een mooie jaarwisseling en laten we van 2025 een mooi jaar maken!

Patrick Pit